TIỀN GIẤY VÀ TIỀN KỸ THUẬT SỐ 

Tiền mặt – hay tiền giấy - thật tuyệt vời. Bạn có thể chuyển (hoặc chi tiêu hoặc cho đi) bao nhiêu tùy thích khi bạn muốn mà không cần bất kỳ bên thứ ba nào phê duyệt hoặc kiểm duyệt giao dịch hoặc tính hoa hồng. Tiền mặt không làm lộ thông tin cá nhân có thể bị đánh cắp hoặc sử dụng sai mục đích. Khi bạn nhận được tiền mặt trong tay, bạn biết rằng khoản thanh toán không thể được hoàn tác vào một ngày sau đó, không giống như các giao dịch kỹ thuật số như thanh toán bằng thẻ tín dụng và một số chuyển khoản ngân hàng. Bình thường, một khi bạn có tiền mặt, nó là của bạn, nó nằm trong tầm kiểm soát của bạn và bạn có thể chuyển lại ngay lập tức cho người khác. Việc chuyển tiền vật chất ngay lập tức kết thúc nghĩa vụ tài chính và không bắt ai phải chờ.

Nhưng có một vấn đề lớn với tiền mặt vật chất truyền thống: không thể sử dụng từ xa. Trừ khi bạn mang nó trong người, bạn không thể chuyển tiền mặt vật chất cho ai đó ở phía bên kia của căn phòng, chứ đừng nói ở phía bên kia hành tinh. Đây là nơi tiền kỹ thuật số trở nên hữu ích cao.

Tiền kỹ thuật số khác với tiền vật chất ở chỗ nó dựa vào những người ghi sổ kế toán, những người được khách hàng của họ tin tưởng để giữ các tài khoản chính xác về số dư mà họ nắm giữ. Nói cách khác, bạn không thể tự mình sở hữu và trực tiếp kiểm soát tiền kỹ thuật. Để sở hữu tiền kỹ thuật số, bạn phải mở tài khoản ở đâu đó với người khác — ngân hàng, PayPal, ví điện tử. ‘Ai đó khác’ là bên thứ ba mà bạn tin tưởng giữ sổ sách và hồ sơ về số tiền bạn có với họ — hoặc cụ thể hơn là số tiền họ phải trả cho bạn theo yêu cầu hoặc chuyển cho người khác theo yêu cầu của bạn. Tài khoản của bạn với bên thứ ba là bản ghi về thỏa thuận tin cậy giữa bạn: đồng thời số tiền bạn có với họ và số tiền họ nợ bạn.

Nếu không có bên thứ ba, bạn sẽ cần phải giữ hồ sơ song phương về các khoản nợ với tất cả mọi người, ngay cả những người mà bạn có thể không tin tưởng hoặc có thể không tin tưởng bạn, và điều này là không khả thi.

Thay vào đó, bạn hướng dẫn ngân hàng của mình thanh toán cho người bán và ngân hàng của bạn thực hiện điều này bằng cách giảm số tiền mà ngân hàng nợ bạn và ở khía cạnh khác, tăng số tiền mà ngân hàng của người bán nợ họ. Theo quan điểm của người bán, điều này sẽ xóa nợ của bạn đối với người bán và thay thế nó bằng một khoản nợ từ ngân hàng của họ. Người bán rất vui vì họ tin tưởng ngân hàng của họ (tốt hơn là họ tin tưởng bạn) và họ có thể sử dụng số dư trong tài khoản ngân hàng của mình để làm những việc hữu ích khác.

Không giống như tiền mặt, tiền kỹ thuật số thanh toán bằng cách tăng và giảm số dư trong tài khoản do các trung gian đáng tin cậy nắm giữ. Điều này có vẻ hiển nhiên, mặc dù bạn có thể không nghĩ về nó theo cách này. Chúng ta sẽ quay lại vấn đề này sau, vì bitcoin là một dạng tiền kỹ thuật số có chung một số đặc tính của tiền mặt vật chất.

Có một sự khác biệt lớn giữa thanh toán thẻ trực tuyến, nơi bạn nhập số và thanh toán bằng thẻ vật lý, nơi bạn chạm hoặc quẹt thẻ vật lý. Trong ngành, thanh toán bằng thẻ tín dụng trực tuyến được gọi là giao dịch "không có thẻ" và việc quẹt thẻ của bạn tại quầy thu ngân cho đến khi vào cửa hàng được coi là giao dịch "xuất trình thẻ". Các giao dịch trực tuyến (không xuất trình thẻ) có tỷ lệ gian lận cao hơn, vì vậy, để nỗ lực làm cho gian lận khó khăn hơn, bạn cần cung cấp thêm chi tiết — chẳng hạn như địa chỉ của bạn và ba chữ số ở mặt sau của thẻ. Người bán bị tính phí cao hơn cho các hình thức thanh toán này để bù đắp chi phí phòng chống gian lận và thiệt hại do gian lận.

Tiền mặt là một tài sản vô danh không ghi lại hoặc chứa thông tin nhận dạng, không giống như nhiều dạng tiền kỹ thuật số mà luật pháp yêu cầu nhận dạng cá nhân. Để mở tài khoản với ngân hàng, ví hoặc bên thứ ba đáng tin cậy khác, các quy định yêu cầu bên thứ ba có thể nhận dạng bạn. Đây là lý do tại sao bạn thường cần cung cấp thông tin về bản thân, với bằng chứng độc lập để chứng minh điều đó. Thông thường, điều đó có nghĩa là giấy tờ tùy thân có ảnh để khớp với tên và khuôn mặt cũng như hóa đơn điện nước hoặc thông tin liên lạc được đăng ký ‘chính thức’ khác (ví dụ: từ một cơ quan chính phủ) để xác thực địa chỉ của bạn. Thông tin nhận dạng không chỉ được thu thập khi mở tài khoản. Nó cũng được thu thập và sử dụng cho mục đích xác thực khi một số thanh toán điện tử được thực hiện: khi bạn thanh toán trực tuyến bằng thẻ tín dụng hoặc thẻ ghi nợ, bạn cần cung cấp tên và địa chỉ của mình làm cổng đầu tiên chống lại gian lận.

Có những ngoại lệ đối với quy tắc nhận dạng này. Có một số thẻ giá trị được lưu trữ không yêu cầu danh tính, ví dụ: thẻ giao thông công cộng ở nhiều quốc gia hoặc thẻ tiền mặt hạn mức thấp được sử dụng ở một số quốc gia.

Các khoản thanh toán có cần được liên kết với danh tính không? Dĩ nhiên là không. Tiền mặt chứng minh điều này. Nhưng họ có nên không? Đây là một câu hỏi lớn đặt ra các vấn đề pháp lý, triết học và đạo đức vẫn là đối tượng tranh luận đang diễn ra. Thông tin thẻ tín dụng thường xuyên bị đánh cắp, cùng với thông tin nhận dạng cá nhân (tên, địa chỉ, v.v.) tạo ra chi phí cho xã hội.

Nó có phải là một quyền cơ bản để có thể thực hiện các khoản thanh toán được che chắn khỏi con mắt của chính quyền tiểu bang không? Và mọi người có nên có khả năng thực hiện các khoản thanh toán kỹ thuật số ẩn danh, như cách họ làm với tiền mặt vật chất không? Các giao dịch tài chính của chúng ta nên ẩn danh hoặc ít nhất là riêng tư ở mức độ nào? Và những giới hạn hợp lý cho sự riêng tư đó là gì, nếu có? Khu vực công hay khu vực tư nhân nên cung cấp các phương tiện cho thanh toán điện tử và quyền riêng tư về tài chính? Liệu một quốc gia có thể chặn khả năng thanh toán kỹ thuật số của một cá nhân hay không và với những giới hạn nào? Làm thế nào chúng ta có thể dung hòa sự riêng tư về tài chính với việc ngăn chặn hỗ trợ cho các hoạt động bất hợp pháp, bao gồm cả việc tài trợ cho khủng bố? Tôi sẽ không đưa ra câu trả lời cho những câu hỏi lớn này trong cuốn sách này, nhưng những câu hỏi cơ bản liên quan đến quyền riêng tư tài chính chắc chắn sẽ được nêu ra khi hiểu về sự đổi mới thay đổi cuộc chơi đó là Bitcoin.

LÀM THẾ NÀO ĐỂ ĐỊNH NGHĨA TIỀN?

Tất cả chúng ta đều biết tiền là gì, nhưng chúng ta có thể định nghĩa nó như thế nào? Định nghĩa học thuật được chấp nhận chung về tiền thường nói rằng tiền cần đáp ứng ba chức năng: Phương tiện trao đổi, kho lưu trữ giá trị và đơn vị tài khoản. Nhưng điều này thực sự có nghĩa gì?

Phương tiện trao đổi có nghĩa là nó là một cơ chế thanh toán — bạn có thể sử dụng nó để thanh toán cho ai đó thứ gì đó hoặc để thanh toán khoản nợ hoặc nghĩa vụ tài chính. Để trở thành một phương tiện trao đổi tốt, nó không cần phải được chấp nhận rộng rãi, nhưng nó phải được chấp nhận rộng rãi trong bối cảnh cụ thể mà nó đang được sử dụng.

Lưu trữ giá trị có nghĩa là trong ngắn hạn tiền của bạn sẽ vẫn giữ giá trị như hiện tại. Để lưu trữ giá trị tốt, bạn cần phải tin tưởng rằng tiền của bạn sẽ mua cho bạn tương đương một lượng hàng hóa và dịch vụ vào ngày mai, tháng tới hoặc năm sau. Khi điều này bị phá vỡ, giá trị của tiền nhanh chóng bị xói mòn, một quá trình thường được gọi là siêu lạm phát. Các cá nhân nhanh chóng phát triển các cách thay thế để xác định giá trị và thực hiện các giao dịch, ví dụ như trao đổi hoặc sử dụng một loại tiền tệ 'cứng' hoặc thành công hơn và ổn định hơn.

Đơn vị kế toán có nghĩa là đơn vị tài khoản mà bạn có thể sử dụng để so sánh giá trị của hai mục hoặc để tính tổng giá trị tài sản của mình. Nếu bạn ghi lại giá trị của tất cả tài sản của mình, bạn cần một số đơn vị để định giá chúng, để có được tổng số. Thông thường đó là đơn vị tiền tệ nội địa của bạn (GBP hoặc USD hoặc bất kỳ thứ gì), nhưng về lý thuyết, bạn có thể sử dụng bất kỳ đơn vị nào. Lần cuối cùng tôi đếm, tôi có các đồ phụ tùng có giá bằng 0,2 chiếc Lamborghini trong phòng làm việc. Để trở thành một đơn vị kế toán tốt, tiền cần phải có một mức giá được chấp nhận hoặc dễ hiểu so với tài sản, nếu không, thật khó để tìm ra tổng giá trị trên tất cả các tài sản của bạn và nếu bạn cần phải làm như vậy, để thuyết phục người khác giá trị đó.

Trong khi một số người tin rằng 'đồng tiền tốt' sẽ đáp ứng tất cả các chức năng này, những người khác cho rằng ba chức năng này có thể được thực hiện bằng các công cụ khác nhau. Ví dụ, không có lý do thực sự nào khiến một thứ được sử dụng làm phương tiện trao đổi (tức là thứ có thể được sử dụng để thanh toán ngay một khoản nợ) lại phải là một vật lưu trữ giá trị lâu dài. 

BITCOIN NHƯ MỘT PHƯƠNG TIỆN TRAO ĐỔI

Là một phương tiện trao đổi, Bitcoin có một số đặc điểm thú vị. Đây là tài sản kỹ thuật số đầu tiên có giá trị có thể được chuyển qua internet mà không cần bất kỳ bên thứ ba cụ thể nào phải chấp thuận giao dịch hoặc có thể từ chối nó. Nó cũng là một tài sản được chuyển từ chủ sở hữu này sang chủ sở hữu khác thay vì chuyển qua một loạt các khoản ghi nợ và tín dụng của bên thứ ba, ví dụ, thông qua một hoặc nhiều ngân hàng. Về mặt này, nó thực sự mới. 

Bitcoin là tài sản kỹ thuật số đầu tiên có giá trị có thể được chuyển qua internet mà không cần bất kỳ bên thứ ba cụ thể nào phải chấp thuận giao dịch hoặc có thể từ chối nó.

Bạn có thể thanh toán bằng bitcoin không? Có, hoàn toàn - mọi lúc, mọi nơi. Có nhanh không? Đôi khi — tùy thuộc vào một số yếu tố. Với tốc độ giải quyết thay đổi giữa giây và giờ, nó chắc chắn nhanh hơn một số phương thức thanh toán truyền thống, nhưng chậm hơn những phương thức khác. Các loại tiền điện tử khác nhau giải quyết các giao dịch ở các tốc độ khác nhau.

Bitcoin có được chấp nhận rộng rãi không? Vâng, trong cộng đồng của nó, nó được chấp nhận rộng rãi và một số thích sử dụng nó hơn các cơ chế thanh toán truyền thống. Nhưng theo tiêu chuẩn toàn cầu thì không, nó không được chấp nhận rộng rãi. Điều này có thể thay đổi? Có thể ngày càng nhiều người và doanh nghiệp chấp nhận bitcoin hoặc các loại tiền điện tử khác không? Có lẽ không phải ở các nền kinh tế lớn ổn định, mà có thể ở các nền kinh tế nhỏ không ổn định. Có một số yếu tố cần xem xét khi quyết định liệu bitcoin có nên được sử dụng ưu tiên cho đồng nội tệ hay các lựa chọn thay thế hiện có hay không.

Thỉnh thoảng, bạn có thể đọc thấy rằng một tổ chức, doanh nghiệp hay nhà buôn chấp nhận bitcoin hoặc các loại tiền điện tử khác để thanh toán. Chuyện gì đang xảy ra vậy? Điều này không có nghĩa là bitcoin đang được cải thiện như một phương tiện trao đổi sao? Vâng, có và không. Trên thực tế, hầu hết các công ty nói rằng họ chấp nhận Bitcoin để thanh toán không thực sự chấp nhận bitcoin hoặc giữ chúng trên bảng cân đối kế toán của họ. Thay vào đó, họ sử dụng bộ xử lý thanh toán tiền điện tử hoạt động như một trung gian bằng cách báo giá cho khách hàng bằng bitcoin (dựa trên giá bitcoin hiện tại sang đô la trên các sàn giao dịch tiền điện tử khác nhau), chấp nhận bitcoin từ khách hàng, sau đó chuyển một số tiền tương đương theo quy ước tiền tệ (fiat trong biệt ngữ) vào tài khoản ngân hàng của người bán.

Đây là các bước thực hiện:

1. Khách hàng chọn hàng, sau đó nhấp vào "thanh toán".

2. Tổng giá trị của hàng hóa bằng nội tệ được cung cấp. 'Bạn muốn thanh toán thế nào?'

3. Khách hàng chọn 'Bitcoin'.

4. Sau đó sẽ hiển thị số bitcoin mà họ cần thanh toán. Bộ xử lý thanh toán tính toán con số này bằng cách sử dụng tỷ giá hối đoái hiện tại giữa Bitcoin và nội tệ, được tìm thấy trên một hoặc nhiều sàn giao dịch tiền điện tử.

Sau đó, khách hàng có một khoảng thời gian ngắn để chấp nhận giá trước khi giá Bitcoin thay đổi và bộ xử lý thanh toán phải định giá lại giỏ. Thời gian làm mới giá có thể ngắn tới 30 giây do tính biến động của Bitcoin. 30 giây!

Bitpay là một ví dụ điển hình về loại bộ xử lý thanh toán tiền điện tử này. Vào năm 2013-2015, một số thương nhân đã thông báo rằng họ hiện đã chấp nhận Bitcoin. Đây là cách marketing tốt với giá rẻ cho các thương gia và nhiều công ty đã làm điều này: Microsoft, Dell, và Richard Branson cho các chuyến đi Virgin Galactic. Chỉ cần nghĩ — vào năm 2013, bạn có thể mua một chuyến du hành vào không gian và thanh toán bằng bitcoin! Tuy nhiên, kể từ đó, nhiều thương gia đã âm thầm bỏ Bitcoin như một phương thức thanh toán.

Vì vậy, trong những trường hợp người bán nói rằng họ chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin, thì bitcoin là một phương tiện trao đổi theo quan điểm của khách hàng. Nhưng những trường hợp này rất hiếm và hiện tại nó không phải là phương tiện trao đổi được sử dụng rộng rãi. Vào tháng 7 năm 2017, ngân hàng đầu tư Morgan Stanley đã đưa ra một báo cáo về việc chấp nhận người bán Bitcoin9cho thấy rằng, vào năm 2016, chỉ có 5 trong số 500 người bán trực tuyến hàng đầu chấp nhận Bitcoin và vào năm 2017, con số đó đã giảm xuống còn 3.

BITCOIN NHƯ MỘT KHO LƯU TRỮ GIÁ TRỊ

Bây giờ, chúng ta hãy tạm gác tranh luận về việc liệu "lưu trữ giá trị" có phải là một thuộc tính hợp lệ của tiền hay nó phải là một thuộc tính của một tài sản.

Thay vào đó, hãy đặt câu hỏi, bạn muốn gì từ kho giá trị của mình? Công việc của nó là gì? Công việc của nó là làm cho bạn giàu hơn để bạn có thể mua nhiều đồ hơn, hay công việc của nó là duy trì giá trị của nó để bạn có thể lên kế hoạch tốt cho cuộc sống của mình? Và nếu công việc của công việc là làm cho bạn giàu hơn để có thể mua nhiều đồ hơn, thì bạn có sẵn sàng chấp nhận rủi ro biến động và giảm giá bao nhiêu không? Chúng ta đang nói về một kho lưu trữ giá trị ngắn hạn, có thể là một khoản đầu tư đầu cơ, hoặc một kho lưu trữ giá trị dài hạn, thường là một tài sản có rủi ro thấp hơn?

Bitcoin như một khoản đầu tư đã hoạt động tốt một cách đáng kinh ngạc. Bất cứ thứ gì bắt đầu ở mức giá bằng 0 và hiện không ở mức giá bằng 0, đều tuyệt vời. Bitcoin bắt đầu ở mức giá trị bằng 0 vào năm 2009 và bây giờ, chưa đầy mười năm sau, mỗi Bitcoin trị giá hàng nghìn đô la. Vì vậy, nó chắc chắn đã được đánh giá cao về giá trị kể từ khi được tạo ra. Nhưng bạn sẽ mua nó ngay bây giờ? Bạn sẽ chuyển tất cả tiền tiết kiệm của mình vào tài sản này để tích trữ giá trị (thay vì đánh bạc và hy vọng giá tăng nhanh)? Chà, do sự biến động giá của nó, rất cao so với hầu hết các loại tiền tệ fiat, câu trả lời có lẽ là không nếu bạn đang tìm kiếm một kho lưu trữ giá trị ổn định. Là một kho lưu trữ giá trị lâu dài, tôi cho rằng bạn muốn, tối thiểu, một thứ gì đó có thể được sử dụng để mua một giỏ hàng hóa trong thời gian hai mươi năm gần giống với giỏ bạn có thể mua bây giờ. Vì vậy, nếu bạn mua nó vào đúng thời điểm, Bitcoin chắc chắn là một khoản đầu tư tốt, nhưng sự biến động của nó khiến nó trở thành một kho lưu trữ giá trị làm chóng mặt.

Liệu Bitcoin, hay các loại tiền điện tử khác, có tiềm năng giữ giá trị lâu dài như một số người mong đợi từ vàng không? Có khả năng. Theo các quy tắc giao thức hiện tại của nó, bitcoin được tạo ra với tốc độ đã biết (12,5 BTC cứ sau 10 phút hoặc lâu hơn) —và tỷ lệ đó sẽ giảm theo thời gian. Vì vậy, nguồn cung của nó được hiểu và có thể dự đoán được, giới hạn gần 21 triệu BTC và không phải tùy ý tạo ra, không giống như tiền tệ fiat. Hạn chế nguồn cung của một thứ gì đó có thể giúp duy trì giá trị của nó nếu nhu cầu ổn định hoặc tăng lên, mặc dù nhược điểm của nguồn cung đã biết, có thể dự đoán được và hoàn toàn không co giãn không liên quan đến nhu cầu dao động dẫn đến biến động giá vĩnh viễn, điều này không tốt nếu bạn đang tìm kiếm giá cả ổn định.

BITCOIN NHƯ MỘT ĐƠN VỊ KẾ TOÁN

Với tư cách là một đơn vị tài khoản, Bitcoin thất bại thảm hại do sự biến động giá của nó so với USD và mọi thứ khác trên thế giới. Thực tế là hầu như không có thương nhân nào sẵn sàng định giá các mặt hàng bằng bitcoin (thậm chí không phải những thương gia bán đồ dùng liên quan đến tiền điện tử) là bằng chứng cho thấy bitcoin không phải là một đơn vị kế toán tốt.

Bạn sẽ không giữ các tài khoản của mình bằng BTC. Bạn sẽ không ghi giá máy tính xách tay của mình bằng BTC. Bạn chắc chắn sẽ không ghi sổ kế toán cuối năm của mình bằng BTC và nếu bạn cố gắng nộp các sổ sách bắt buộc bằng BTC, bạn sẽ vi phạm các tiêu chuẩn kế toán ở tất cả các khu vực pháp lý. 

Sự biến động giá của Bitcoin liệu sẽ giảm? Cá nhân tôi nghi ngờ điều đó. Một lập luận mà tôi đã từng nghe là, "Khi giá BTC thực sự cao, sự biến động giá sẽ giảm vì sẽ mất nhiều tiền hơn để ép giá lên và xuống". Lập luận là thiếu sót. Giá có thể cao, nhưng nếu thị trường không có tính thanh khoản, những khoản tiền nhỏ vẫn có thể đẩy giá lên xung quanh. Tính ổn định được xác định nhiều hơn bởi tính thanh khoản của thị trường (có bao nhiêu người sẵn sàng mua và bán ở bất kỳ mức giá nào), hơn là giá của một tài sản. Nhưng ngay cả thị trường thanh khoản cũng có thể di chuyển nhanh chóng nếu nhận thức của thị trường về giá trị của tài sản thay đổi đột ngột. Ngoài ra, lập luận này được dự đoán về việc giá Bitcoin đang thực sự cao… Không có lý do chính đáng tại sao giá Bitcoin lại “thực sự cao”. Hơn nữa, như đã thảo luận trước đó, nguồn cung của Bitcoin không co giãn. Nếu nhu cầu tăng đột biến, không có tác động đến tốc độ bitcoin được tạo ra, không giống như hàng hóa và dịch vụ thông thường, do đó, không có tác động giảm giá nào và điều này đúng với bất kỳ mức giá nào — ngay cả khi biến động giảm , các nhà giao dịch có thể chỉ đặt cược lớn hơn, thường bằng đòn bẩy, sau đó sẽ làm giá di chuyển trở lại.

Tại thời điểm viết bài, có một nhiệm vụ tìm kiếm 'coin ổn định' - tiền điện tử có giá tương đối ổn định so với một số thứ khác, ví dụ như đô la Mỹ. Trừ khi chúng được hỗ trợ 1-1 với tài sản có liên quan, coin ổn định rất khó sản xuất vì về cơ bản bạn đang cố định giá của một thứ với một thứ khác có một một cơ chế khác hoàn toàn và như chúng ta sẽ thấy trong phần tiếp theo về lịch sử về tiền bạc, không ai đã từng thành công trong việc này trong dài hạn: Việc neo giá luôn luôn thất bại. Nếu một đồng tiền ổn định thành công xuất hiện, mọi thứ có thể trở nên thú vị hơn.

Có một trường hợp mà BTC có thể được sử dụng làm đơn vị tài khoản: khi định giá giỏ các loại tiền điện tử khác. Nếu bạn là một nhà giao dịch bình thường giao dịch các tài sản thông thường như cổ phiếu, bạn nên hiểu giá trị hiện tại của tài sản bằng đơn vị tiền tệ của bạn — ví dụ: USD, EUR hoặc GBP. Nếu bạn là một nhà giao dịch tiền điện tử, bạn có thể vẫn muốn hiểu tổng giá trị tài sản của mình bằng đồng nội tệ của mình, nhưng trong trường hợp rất cụ thể này, bạn cũng có thể muốn hiểu tổng số dư của mình bằng BTC vì nó là công ty dẫn đầu thị trường trong thế giới tiền điện tử —Bạn có thể nói BTC là USD của tiền điện tử. Có lẽ các nhà đầu tư của bạn cho phép bạn quản lý một số bitcoin với hy vọng rằng bạn sẽ biến bitcoin của họ thành nhiều bitcoin hơn. Trong trường hợp này, giá trị tài sản của bạn bằng BTC quan trọng hơn giá trị bằng USD. Đây là một trường hợp thích hợp.