Điều gì quyết định giá của Bitcoin?

Bitcoin là một loại tiền điện tử được phát triển vào năm 2009 bởi một người tự gọi mình là Satoshi Nakamoto. Cha đẻ của Bitcoin cho tới thời điểm hiện tại vẫn là một câu hỏi chưa có lời giải. Các giao dịch được ghi lại trong một chuỗi khối, hiển thị lịch sử giao dịch của từng đơn vị và được sử dụng để chứng minh quyền sở hữu.

Không giống như đầu tư vào các loại tiền tệ truyền thống, bitcoin không được phát hành bởi ngân hàng trung ương hoặc được hỗ trợ bởi chính phủ. Việc mua bitcoin khác với mua cổ phiếu hoặc trái phiếu vì bitcoin không do doanh nghiệp nào kiểm soát.

Tìm hiểu về cách xác định giá trị Bitcoin

Không giống như tiền tệ truyền thống, Bitcoin không được phát hành và kiểm soát bởi ngân hàng trung ương hay bất kỳ chính phủ nào; do đó, chính sách tiền tệ, tỷ lệ lạm phát và các phép đo tăng trưởng kinh tế thường ảnh hưởng đến giá trị của tiền tệ không áp dụng cho bitcoin. Ngược lại, giá bitcoin bị ảnh hưởng bởi các yếu tố sau:

• Cung và cầu Bitcoin
• Chi phí khai thác Bitcoin
• Phần thưởng cho những người tham gia xác nhận giao dịch trên Blockchain
• Đối thủ cạnh tranh là các tiền ảo có giá khác
• Sàn giao dịch Bitcoin
• Tính pháp lý của giao dịch Bitcoin
• Quản trị nội bộ của Bitcoin

Cung và cầu

Các quốc gia thi hành chính sách tiền tệ thả nổi có thể kiểm soát một phần mức độ lưu thông tiền tệ của họ bằng cách điều chỉnh lãi suất, thay đổi yêu cầu dự trữ hoặc tham gia vào các hoạt động thị trường mở. Với các tùy chọn này, ngân hàng trung ương có khả năng tác động đến giá trị của một loại tiền tệ.

Cung bitcoin có thể đến từ 2 nguồn. Đầu tiên, giao thức bitcoin cho phép tạo ra Bitcoin mới với tỷ lệ cố định. Bitcoin mới được đưa vào thị trường khi các thợ đào xử lý các khối giao dịch và số lượng Bitcoin được sinh ra sẽ giảm dần theo thời gian. Ví dụ: tỷ lệ ấy đã giảm từ 6,9% (2016), còn 4,4% (2017) đến 4,0% (2018). Điều này có thể tạo ra các kịch bản trong đó nhu cầu bitcoin tăng với tốc độ nhanh hơn cung tăng, điều này có thể tăng giá. Tốc độ tăng trưởng lưu thông bitcoin chậm lại là do giảm một nửa phần thưởng khối được cung cấp cho các thợ đào bitcoin và có thể được coi là lạm phát nhân tạo đối với hệ sinh thái tiền điện tử.

Thứ hai, nguồn cung cũng có thể bị ảnh hưởng bởi số lượng bitcoin mà hệ thống cho phép tồn tại. Con số này được giới hạn ở mức 21 triệu, khi con số này đạt đến, các hoạt động khai thác sẽ không còn tạo ra bitcoin mới nữa. Ví dụ, nguồn cung bitcoin đạt 18,587 triệu vào tháng 12 năm 2020, chiếm 88,5% nguồn cung bitcoin. Khi 21 triệu bitcoin được lưu hành, giá trị của Bitcoin sẽ phụ thuộc vào tính thực dụng của nó, pháp lý và nhu cầu sử dụng.

Cơ chế lạm phát nhân tạo của việc giảm một nửa phần thưởng khối sẽ không còn tác động đến giá của tiền điện tử nữa. Tuy nhiên, với tốc độ điều chỉnh phần thưởng khối hiện tại, đồng bitcoin cuối cùng sẽ không thể được khai thác trước năm 2140.

Cạnh tranh

Mặc dù bitcoin có thể là nổi tiếng nhất, nhưng còn hàng trăm đồng tiền ảo khác đang được giao dịch trên thị trường. Trong khi Bitcoin vẫn đang thống trị mức vốn hóa của thị trường tiền ảo, các altcoin bao gồm Ethereum (ETH), Tether (USDT), Binance Coin (BNB), Cardano (ADA) và Polkadot (DOT) là những đối thủ cạnh tranh rất mạnh mẽ kể từ tháng 3 năm 2021. Hơn nữa, các đợt chào bán tiền ảo lần đầu (ICO - Initial coin offering) liên tục xuất hiện do có ít rào cản gia nhập. Sự đa dạng là tin tốt cho các nhà đầu tư vì sự cạnh tranh khiến giá Bitcoin giảm xuống. Tuy nhiên với Bitcoin, danh tiếng và niềm tin vẫn giúp nó có lợi thế hơn so với các đồng tiền khác.

 Chi phí khai thác

Mặc dù Bitcoin là đồng tiền ảo, nhưng đây vẫn được coi là một sản phẩm có chi phí sản xuất thực - đó là mức tiêu thụ điện năng vẫn được coi là nhân tố chính. Đào Bitcoin, dựa trên một loạt các bài toán giải mã mà tất cả các thợ đào đều cạnh tranh để giải quyết - những người tham gia vào hoạt động đào đều được thưởng sau khi một khối mới được xác minh vào Blockchain với một lượng Bitcoin nhất định cùng với tất cả các chi phí khai thác trước đó.

Điểm độc đáo khi khai thác bitcoin đó là, không giống như các hàng hóa khác, thuật toán của bitcoin chỉ cho phép trung bình một khối trong Blockchain được sinh ra cứ sau mười phút một lần. Điều đó có nghĩa là càng nhiều nhà sản xuất (thợ mỏ) tham gia khai thác thì càng khiến cho khối lượng công việc tăng lên với mức tiêu thụ điện năng cao hơn - và do đó tốn kém hơn - để giải nhằm duy trì khoảng thời gian mười phút đó.

Tính khả dụng trên các sàn giao dịch tiền tệ

Cũng giống như các nhà đầu tư cổ phiếu giao dịch cổ phiếu qua các chỉ số như NYSE, Nasdaq và FTSE, các nhà đầu tư tiền điện tử giao dịch tiền điện tử qua Coinbase, GDAX và các sàn giao dịch khác. Tương tự như các sàn giao dịch tiền tệ truyền thống, các nền tảng này cho phép các nhà đầu tư giao dịch tiền điện tử với các cặp tiền tệ (ví dụ: BTC / USD hay bitcoin / đô la Mỹ).

Một sàn giao dịch càng trở nên phổ biến, thì càng dễ dàng thu hút thêm người tham gia để tạo thành mạng lưới. Bằng việc thống trị lượng vốn hóa thị trường, nó có thể đặt ra các quy tắc điều chỉnh cách các loại tiền tệ khác được thêm vào. Ví dụ: việc phát hành khuôn khổ Thỏa thuận Cơ bản cho Các đồng tiền tương lai (SAFT) nhằm xác định cách các ICO có thể tuân thủ các quy định chứng khoán. Sự hiện diện của Bitcoin trên các sàn giao dịch này thể hiện mức độ tuân thủ quy định của tất cả các đồng tiền ảo khác đang giao dịch hợp pháp trên thị trường.

Các vấn đề về quy định pháp lý

Sự gia tăng nhanh chóng về mức độ phổ biến của bitcoin và các loại tiền điện tử khác đã khiến các nhà quản lý tranh luận về cách phân loại các tài sản kỹ thuật số này. Trong khi Ủy ban Chứng khoán (SEC) coi tiền điện tử là một tài sản chứng khoán, thì Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Hoa Kỳ (CFTC) coi Bitcoin là một loại hàng hóa. Sự không đồng nhất giữa các cơ quan quản lý Bitcoin tạo ra những lỗ hổng trong việc kiểm soát Bitcoin — mặc dù vốn hóa thị trường vẫn đang tăng mạnh. Hơn nữa, thị trường đã chứng kiến sự ra đời của nhiều sản phẩm tài chính sử dụng Bitcoin để giao dịch, chẳng hạn như quỹ giao dịch trao đổi (ETF), hợp đồng tương lai và các công cụ phái sinh khác.

Điều này có thể tác động đến giá theo hai cách. Đầu tiên, nó giúp các nhà đầu tư không có khả năng mua 1 đồng Bitcoin vẫn tiếp cận được thị trường, từ đó làm tăng cầu. Thứ hai, nó có thể làm giảm tác động của biến động giá bằng cách cho phép nhà đầu tư thực hiện hợp đồng tương lai - lựa chọn một mức giá mà họ cho rằng hợp lý để giao dịch Bitcoin. Họ sẽ tin rằng Bitcoin đang được đánh giá cao hay thấp và cá cược rằng giá trị của nó sẽ đảo ngược trong tương lai.

Sự ổn định của chính trị

Bởi vì Bitcoin không bị quản lý bởi cơ quan trung ương, nó dựa vào các nhà phát triển và thợ đào để xử lý các giao dịch và giữ an toàn cho Blockchain. Các thay đổi nhỏ phải dựa trên sự đồng thuận của cả hệ thống. Đôi lúc điều này sẽ khiến tốn nhiều thời gian để giải quyết 1 vấn đề.

Vấn đề về khả năng mở rộng là một thách thức đặc biệt. Số lượng giao dịch có thể được xử lý phụ thuộc vào kích thước của các khối và thuật toán Bitcoin chỉ có thể xử lý khoảng ba giao dịch mỗi giây. Mặc dù đây không phải là mối lo ngại khi nhu cầu về tiền điện tử có rất ít, nhưng nhiều người lo lắng rằng tốc độ giao dịch chậm sẽ khiến các nhà đầu tư hướng tới các loại tiền điện tử khác có khả năng xử lý nhanh hơn.

Cộng đồng được phân chia theo cách tốt nhất để tăng số lượng giao dịch. Những thay đổi đối với các quy tắc quản lý việc sử dụng phần mềm cơ bản được gọi là "fork". “Soft fork” liên quan đến những thay đổi quy tắc không dẫn đến việc tạo ra một loại tiền điện tử mới, trong khi những thay đổi phần mềm “hard fork” dẫn đến các loại tiền điện tử mới. Các hard fork bitcoin trong quá khứ đã bao gồm bitcoin cash và bitcoin gold.